LUGAR
O proxecto de ampliación de cemiterio, realízase nunha parcela situada nun Solo Urbanizable Non Delimitado (SUND-9) en Santa Cruz de Ribadulla, no Concello de Vedra.
O SUND-9 no que se atopa o proxecto resulta da modificación puntual do Plan Xeral de Ordenación Municipal de Vedra que transforma o Solo Urbanizable Delimitado nº7 situado en Santa Cruz de Ribadulla en Solo Urbanizable Non Delimitado que segundo a numeración do PXOM pasa a ser SUND-9. O motivo desta modificación puntual fundaméntase na necesidade de ampliación do cemiterio preexistente (actualmente colmatado) así como na construción da futura Igrexa desta parroquia. Esta función realízaa na actualidade unha capela situada no interior do Pazo de Ortigueira de propiedade privada.
O obxecto fundamental da modificación débese ás dificultades observadas no trámite de desenvolvemento do Plan Parcial ao non haber interese inmediato no desenvolvemento do mesmo por parte dos principais propietarios do ámbito. Superado amplamente o primeiro cuadrienio de vixencia do Plan Xeral de Ordenación de Vedra, dentro de cuxo espazo temporal estaba previsto o desenvolvemento deste ámbito, a administración local vese na necesidade de adoptar medidas que permitan a execución parcial dos obxectivos previstos no Plan Parcial.
A ordenación proposta, (que dalgún modo asume o xa establecido no Plan Parcial do documento orixinal), virá determinada por un futuro Plan de Sectorización en función dos requirimentos da Lei 9/2002 de Ordenación Urbanística e protección do medio rural de Galicia.
Falamos por tanto dunha parcela de 8.527 m² de superficie, ocupada por enterramentos baixo chan e de superficie cunha superficie construída de 216,6 m². O cemiterio actual dispón de 80 panteóns de 4 alturas cada un distribuídos en tres fileiras de 35,13 e 32 panteóns. Ademais tamén conta con 116 tumbas de chan e dun osario xeral que prestará servizo á ampliación proxectada.
O eixo lonxitudinal da parcela e do cemiterio coincide aproximadamente co eixo norte-sur. Posúe unha topografía sensiblemente plana na parte superior na que se atopa o cemiterio, descendendo lixeiramente cara ao extremo sur da parcela. Anexa á propia parcela sitúase un pequeno bosque con especies autóctonas que será parte fundamental da proposta. A proposta expón unha continuidade con este espazo verde lindeiro.
O acceso e os servizos urbanos ao cemiterio resólvense a través do viario público que dá acceso ao cemiterio preexistente. Por este mesmo viario realízase tamén o acceso ao aparcadoiro e resolverase no futuro o acceso á igrexa parroquial.
PROGRAMA
Proxéctase unha ampliación do cemiterio preexistente con 42 panteóns de nova planta, 70 unidades de columbario e 10 tumbas de chan cunha superficie construída de novos enterramentos de 190,4 m². Adicionalmente exponse a construción na zona norte da parcela dunha nova edificación que conteña os usos auxiliares do cemiterio requiridos desde a lei de Policía Sanitaria Mortuoria. A peza de 63 m² de superficie construída alberga unha sala de depósito de cadáveres, 2 baños adaptados, un forno incinerador de residuos, un almacén xeral e un almacén exterior de contedores.
ESTRATEXIAS
Atopámonos ante a problemática de ter que ampliar un cemiterio pechado. Bloques de enterramentos en forma de U, cun muro de pedra pechando o lado aberto e marcando o acceso e a separación do recinto. Recíbenos un contedor verde de residuos orgánicos onde depositar as flores secas. A U aberta cara ao sur cunha pequena edificación auxiliar á dereita facendo funcións de almacén. Unha vez dentro, todo está colmatado. Xa non hai espazo. Decídese abrir o cemiterio e reconstruír o muro de peche nunha nova posición que osixene o conxunto. Derrúbase a edificación auxiliar previa que haberá que reconstruír ao norte, segundo novas leis e necesidades.
A preexistencia do cemiterio actual marca as condicións urbanísticas, estéticas e ambientais do proxecto. Todas as edificacións propostas son de planta baixa non superando en ningún caso a altura do cemiterio preexistente. Enténdese a intervención como a unificación dunhas traseiras de panteóns non sempre afortunadas liberando o perímetro exterior e posibilitando a aparición de vexetación e vistas sobre a contorna grazas a unha situación topográfica privilexiada no alto dun outeiro. Enténdese o cemiterio como un espazo verde que enlaza co bosque situado nunha parcela anexa ao proxecto. A intervención pasa pola colocación dos servizos xerais do cemiterio no norte e a ampliación de panteóns nas traseiras do bloque central de enterramentos. A obra complétase cunha serie de enterramentos de chan na zona da entrada á ampliación. Búscase deste xeito o remate dos elementos preexistentes, xa sexa con máis elementos de enterramento, coa edificación auxiliar ou simplemente cun acceso ao cemiterio.
Proxéctanse tres accesos diferenciados ao cemiterio que resolven o acceso directo desde o aparcadoiro, desde a futura igrexa e un acceso máis privado ao norte que permite a entrada dun coche fúnebre á sala de depósito de cadáveres.
A ampliación consistente en 42 panteóns de catro nichos de altura, 70 unidades de columbario e 10 tumbas de chan. Desde un punto de vista tipolóxico, decídese tomar como modelo de enterramento o xa preexistente no cemiterio antigo, unificando as fachadas de todo o conxunto. Téntase evitar a diferenciación social, a idea de cemiterio novo fronte a cemiterio vello tan presente na nosa realidade galega. Conceder a importancia que se merece ao xa construído. Todos iguais. Nesta liña de pensamento tamén se dispoñen as unidades de columbario a modo de oco na fila de panteóns novos, fraccionando a tira continua e subdividindo o conxunto en unidades máis pequenas, máis acordes ás construcións propias do espazo rural, e tamén máis acordes ao cemiterio preexistente na que se observa a presenza de pequenas capelas. Asúmense tamén peticións dos propios veciños como a colocación dun cruceiro ou a recolocación da porta preexistente do cemiterio no acceso posterior á edificación auxiliar. Deste xeito o proxecto expón unha situación híbrida onde os elementos de enterramento e o cruceiro formalmente máis clásicos conviven con elementos de linguaxe máis contemporánea, como pode ser a entrada lateral ao cemiterio desde a futura igrexa, a gárgola de recollida de pluviais ou a propia edificación auxiliar.
A forma irregular da cuberta desta edificación auxiliar vén marcada polo retranqueo mínimo imposto desde o PXOM de Vedra que neste caso sitúase nos 5 metros desde o peche da parcela. Esta edificación exponse con grandes soportais a cuberto co obxectivo de acubillar á xente en caso de choiva. Trátase dunha peza que absorbe as necesidades complementarias dun cemiterio e que asume a sempre difícil tarefa de manter ocultos á vista os contedores de residuos. Exponse aberta mediante un oco situado na parte superior do cerramento. Dado o patrón de uso descontinuo deste espazo, os ocos manteranse abertos e protexidos mediante unha celosía de barras de madeira co obxectivo de lograr intimidade, iluminación, ventilación continua e tamén se tenta evitar o paso de paxaros e animais ao interior dos espazos.
A urbanización do cemiterio resólvese mediante a plantación de céspede, árbores autóctonas e especies vexetais que colonizarán o muro de cerramento. Como sempre cando se traballa coa natureza, as fotos definitivas de obra deberemos repetilas dentro de 20 anos cando a vexetación proposta creza e ruba polos muros de peche de pedra e as portas de paso e valos metálicos proxectados para este fin. Exponse unha tonalidade escura de todos os elementos metálicos do proxecto como complemento á cor verde dominante e nunha alusión clara ao carácter funerario do proxecto.
MATERIALIDADE
Estrutura
A estrutura da edificación auxiliar resólvese mediante unha cimentación do edificio mediante zapatas corridas de formigón armado in situ sobre as que arrincan os muros de fábrica de Termoarcilla. Soleira de formigón armado sobre encachado de grava e estrutura horizontal resolta mediante forxados de laxa de formigón armado de 15 cm de espesor apoiada sobre os propios muros de Termoarcilla e sobre alicerces metálicos.
A estrutura dos enterramentos resólvese mediante unha cimentación mediante zapatas corridas de formigón armado in situ sobre as que arrincan os módulos prefabricados de enterramento de formigón armado. Soleira de formigón armado sobre encachado de grava e estrutura horizontal resolta mediante cuberta de laxa de formigón armado de 15 cm de espesor.
Cuberta
O acabado de cuberta sobre a laxa da edificación auxiliar e dos enterramentos componse dunha impermeabilización mediante lámina asfáltica autoprotexida sobre base de morteiro alixeirado de formación de pendente.
Fachadas
O cerramento da edificación auxiliar é unha folla de bloque cerámico alixeirado de Termoarcilla de 29 cm de espesor enfoscado por ambas as caras con morteiro de cemento e acabado ao exterior con aplacado de pedra a base de pezas de granito do país de espesor 3 cm. Os altos son de 40 e 60 cm e os longos variables. O acabado de fachada homoxéneo de pedra mediante un sistema de aplacado de fachada con despezamentos en sentido horizontal unifica as edificacións de nova planta cos testeros dos panteóns preexistentes.
Nos enterramentos exponse un revestimento con granito en frontes, tapas e cruces.
Carpintería exterior
A carpintería exterior da edificación auxiliar resólvese cunha celosía de barras de madeira de piñeiro.
As portas exteriores da edificación auxiliar son de madeira de castiñeiro.
As portas exteriores e o peche perimetral do cemiterio serán de pletinas e redondos lisos de aceiro.
Acabados
O acabado dos chans interiores da edificación auxiliar resólvese con baldosas de pedra de granito do país de espesor 3 cm. Os anchos son de 40 e 60 cm e os longos serán variables. Asentaranse sobre base de morteiro de cemento de 4 cm de espesor.
Os revestimentos verticais interiores na edificación auxiliar consisten en enlucidos e pintura plástica lisa antimoho en cor branca e alicatados en aseos e sala de preparación de cadáveres.
