Menu
Categories
 
Refuxio Doña Ana
Ano
2016/2018
 
Localización
Arroyo de Carrizal, Fuentesauco, Zamora.
 
Latitude: 41º 15′ 02,6” N
Lonxitude: 5º 32′ 02,9” W
 
Promotor
Jose Manuel Queipo
 
Arquitecto
Fermín González Blanco
 
Equipo
Saúl Gómez Rubio
Luis Miguel Fernández López
Alba Pérez Fernández
Jose María Castrillo Neira
 
Autoconstructor
Familia Queipo
 
Colaboradores
“El Chicuelo” (albañilería)
“El Troncones” (subministración de pacas de palla)
Nicolás (fontanería e electricidade)
Ramón (carpintería)
 
Fotografía
Equipo Ediciones Mínimas (Ana Asensio y Milena Villalba)
[Primeiro Premio: Arquitectura de Sensacións de fotografía + relato de Pez Globo]
Equipo Fermín Blanco
 
Orzamento
A talla dunha chopera (1000 chopos) (aprox. 30.000 Euros)
 
Publicaciones
afasia archizine [link]
Divisare blog [link]


 
 
 
 
 
 

 

 

 

 

Memoria & Fotografías
Onde estamos?
O proxecto de refuxio desenvólvese nunha parcela situada entre Fuentesauco e Villamor de los Escuderos na provincia de Zamora. Posúe un clima extremo caracterizado por altas temperaturas no verán e temperaturas baixo cero no inverno. Rodeada de campos de cultivo de cereal, fundamentalmente trigo e cebada, e atravesada por un pequeno arroio (arroio do Carrizal) a parcela onde se sitúa o refuxio destínase fundamentalmente ao cultivo de chopos a pesar de que, na mesma, existe unha améndoa interior dedicada ao cultivo de especies arbóreas do mundo, creando así un ecosistema verde no medio do amarelo dominante da zona. O clima e os elementos naturais que dominan a contorna condicionarán, como non debe ser doutro xeito nun proxecto autoxestionado como este, a formulación das solucións adoptadas na rehabilitación.
 
Con que nos atopamos?
A nave existente está construída cun sistema perimetral de muros de ladrillo de oco dobre, soleira de formigón como forxado de chan e cuberta a dúas augas de celosía metálica e chapa ondulada de fibrocemento. Tralo afundimento dun faldón de cuberta, un sector da nave pasa a ser horto de cultivo polo que se debe conservar na intervención do refuxio o carácter de patio aberto.
 
Que necesitamos?
O proxecto consiste na rehabilitación e adaptación dunha pequena nave, orixinalmente destinada á almacenaxe de apeiros vinculados ao uso forestal da leira, como refuxio de fin de semana. Polo seu carácter persoal, temporal e familiar, non hai grandes necesidades espaciais, só aquelas que cubran as mínimas de confort, habitabilidade e de socialización e reunión (cociña, baño, zona de camas e zona central de día), xa que xerar ese punto de encontro e goce familiar é a principal función deste refuxio. Construída con cuberta a dúas augas de celosía metálica e chapa ondulada de fibrocemento e peche perimetral de ladrillo oco dobre.
 
Autoconstrucción ou como transformar unha debilidade en fortaleza
Acométese a obra cun orzamento limitado xa que unha talla de 1000 chopos aproveitables, cun aproveitamento de 0,5 metros cúbicos por chopo e un prezo de 60 euros/metro cúbico dan como resultado 30.000 euros, dos que haberá que descontar os gastos da seguinte plantación. A partir deste punto e tendo en conta o diñeiro do que se dispón finalmente, a autoconstrucción vólvese condición indispensable para acometer a obra, evitando deste xeito os gastos xurdidos da aparición de intermediarios e de beneficios industriais de empresas construtoras. O promotor asume o peso da obra en colaboración coa súa propia familia, contactando directamente con autónomos para a resolución do traballo especializado, fundamentalmente fontanería e electricidade.
 
Construír coa contorna
21 chopos recentemente tallados, pelados xusto a continuación da talla e branqueados con lixivia e pulidor metálico: vigas, dinteles, correas e piares de madeira resoltos; pacas de mestura de trigo e centeo dos campos de cultivo circundantes: illamento resolto; ladrillos, taboleiros de madeira OSB e formigón dispoñibles nun radio de 50 km: cerramentos e solados resoltos. A obra pretende ser un exercicio de racionalidade económica e construtiva. Construír cos materiais da contorna inmediata é unha lección a miúdo esquecida pola arquitectura contemporánea e aprendida a través da arquitectura popular, que fala desde hai moito tempo de economía, de ecoloxía e de sustentabilidade, conceptos que deixaron de ser unha moda para converterse en necesidade.
 
E soprarei e soprarei e a casa derrubarei…
O proxecto tamén é unha revisión do coñecemento aprendido. A sabedoría popular, os refráns ou mesmo os contos como o dos tres porquiños transmítenos coñecementos que deben ser revisados co paso do tempo e a evolución das técnicas de construción. Inclúese no proxecto a paca de palla como elemento de construción debido ao clima extremo, ao nivel de illamento requirido neste tipo de clima e á ampla dispoñibilidade do mesmo nunha contorna inmediata de cultivo de cereal a un prezo razoable. A partir deste razoamento trabállase co material, coas súas fortalezas e debilidades. A porosidade da paca de palla así como a cantidade de aire que pode albergar no seu interior convértena nun material óptimo dende o punto de vista do illamento térmico. Constrúese unha base de ladrillo separando as pacas do contacto directo co chan e colócanse entre dúas follas de ladrillo co fin de evitar a entrada de roedores, a construción de niños no interior da cámara e o contacto directo coa auga.
 
O conto dos tres porquiños dinos que as casas de ladrillo e cemento son máis seguras e mellores que as casa de palla ou de madeira. A conclusión que podemos extraer do conto e desta experiencia é que non é conveniente encargarlle a construción dunha casa a un porco.
 
Ocos? Poucos
A partir do volume principal preexistente, construído con cerramentos de ladrillo oco dobre, deséñase a apertura dos mínimos ocos necesarios para un espazo confortable. Mantense o oco preexistente na zona de camas. Ábrese un novo cara ao patio que soluciona as necesidades de iluminación, ventilación e conexión interior-exterior que, debido ás súas dimensións, refórzase con xambas de termoarcilla e un dintel a base de madeiros de chopo. Os ocos resólvense con carpinterías de madeira de piñeiro e, no caso de ser estas de vidro, contan con contraventás exteriores opacas de taboleiro contrachapado de madeira, rematadas en chapa de aceiro que permite pechar o volume ao exterior por completo. O resultado é un volume fundamentalmente opaco ao exterior por razóns de confort térmico, intimidade e seguridade. Un cofre.

 

 

 

 

 




*