Casiña da árbore

Ano
2018
 
Localización
Arroyo de Carrizal, Fuentesauco, Zamora.
 
Latitude: 41º 15′ 02,6” N
Longitude: 5º 32′ 02,9” W
 
Unha idead de
Juan Queipo González
 
Arquitecto
Fermín González Blanco
 
Equipo
Saúl Gómez Rubio
Luis Miguel Fernández López
Alba Pérez Fernández
Jose María Castrillo Neira
 
Construción
Ramón
 
Fotografía
Equipo Ediciones Mínimas (Ana Asensio y Milena Villalba)
[Primer Premio: Arquitectura de Sensaciones de fotografía + relato de Pez Globo]
Equipo Fermín Blanco
 
Orzamento
680€ aprox.



 
 

 

 

 

Memoria & Fotografías
Calquera neno, nalgún momento da súa infancia, soñou coa idea de ter ou poder gozar uns instantes dunha casiña nunha árbore. Seguramente cada un de nós teriamos unha imaxe mental diferente de como sería ese espazo, pero en ningunha desas imaxes faltaría polo menos unha árbore e por suposto que se trataría dun lugar destinado exclusivamente aos nenos, onde os adultos estarían restrinxidos e poderíase xogar a multitude de cousas sen ter a mirada atenta destes.
 
Neste caso o privilexiado foi Juan, quen tivo a sorte de que lle cedan unha gran árbore onde o tío Ramón, co seu manexo en carpintería, puido construír a súa casiña.
 
A casa da árbore atópase situada na mesma parcela que o Refuxio de Dona Ana, unha experiencia familiar de autoconstrucción. Moi próxima ao refuxio camúflase entre un grupo de árbores exóticas.
 
Cada casa da árbore é froito da cristalización do soño dun neno, neste caso, o de Juan. El mesmo elaborou unha serie de debuxos, que máis tarde materializou en forma de maqueta, a cal definía exactamente a forma da casa e cada un dos detalles que esta debía posuír.
 
A árbore é o elemento fundamental do proxecto. Desde sempre, proporcionaron á humanidade a relación máis fundamental coa natureza. Son elementos que nos impactan, son elementos naturais, que desde tempos ancestrais estiveron vinculados ao hábitat, pola protección, polos froitos…
En si mesmos son espaciais. Dan o punto de domesticidad a un espazo en intemperie, no seu acubillo permitímonos desenvolver parte da nosa vida.
Ademais son símbolos da temporalidade, non hai mellor rexistro do paso da vida que unha árbore e en se mesmos son sistemas perfectos de tratamento e aproveitamento de enerxía e recursos.
 
Elixiuse unha de diversas especies de árbores que contén este xardín, o definitivo foi un álamo, un exemplar o suficientemente forte para poder soportar o peso da estrutura. Hai que ter en conta que se debe elixir unha árbore o suficientemente resistente, porque debe aguantar o peso da construción e o dos seus visitantes. Pero, unha das premisas que se debían manter no proxecto era a de non danalo, a árbore soportaría o peso, pero non sería perforado por ningún elemento.
 
En concreto este álamo sitúase nunha zona de terrapléns, o que supón que unha das fachadas da casa atópese próxima á zona da parte superior do terreo, o cal, débese a unha decisión do proyectista.
 
As ideas de Juan transformáronse en planos, para que o tío Ramón puidese ter unha base para a súa construción.
 
Pero non toda esta idea do proxecto da casiña céntrase no mero feito construtivo, se non, que comporta unha serie de conceptos moito máis amplos.
 
De onde veñen as súas proporcións?
As medidas da casa atópanse en aparente desproporción e a súa posición en altura é ambigua, aparentemente baixa. O volume sobresae por ser un pouco máis grande do habitual neste tipo de construcións, isto é debido a que, Juan desexa que a súa casa sirva para múltiples tarefas e poder recibir aos seus amigos, a toda a súa clase se pode ser, e por suposto que sexa accesible.
 
< strong>Accesibilidade e privacidade, Que significa para un neno?
Desde o inicio do desenvolvemento do proxecto, Juan mantivo a idea de que nalgún momento podería convidar a persoas adultas. O neno reclama privacidade e atención a partes iguais. Os espazos libres de adultos son as grandes reclamacións da infancia en todos os continentes como ben experimentou Tonucci na súa cidade dos nenos. Pero ao tempo tamén reclaman momentos de visibilidade, o neno necesita mostrar as súas creacións, os seus debuxos, construcións, cociñas… É entón cando esixen a presenza do adulto.
Pero neses momentos especiais en que os adultos son benvidos aparecen os problemas, en concreto cos avós e con todo aquel que teña unha mobilidade reducida. E é aquí onde aparece o problema da accesibilidade.
 
Un dos momentos de maior diversión para un neno, é a superación de retos en forma de barreiras físicas, esa superación proporciónalles unha alta satisfacción. Esta superación tende a ir en contra dos criterios de accesibilidade universal, sobre todo nunha casa nunha árbore.
 
Aquí aparece o concepto de PROBA-ERRO, Juan é consciente, despois de momentos de observación da vida no Refuxio, que os avós non poden superar a barreira física que supón a escaleira vertical da súa liteira, e por tanto que estes necesitarían unha entrada especial e unhas proporcións maiores que as destinadas aos nenos. Isto deriva en que a situación da construción sexa esta zona de terrapléns, o que permitirá que na próxima fase da construción esta complétese cunha ponte levadizo desde a casiña ata a parte superior do terreo. Con estas dimensións, un adulto de estatura estándar poderá estar cómodo no interior da construción, iso si, só nas ocasións en que os nenos permiten a súa entrada.
 
O concepto de casiña
Máis aló da idea de lugar de xogo fose do alcance dos adultos, o concepto de casiña de árbore, engloba a idea de Xogo Simbólico, os nenos entran dentro e teñen o seu propio espazo no que tratan de reproducir o mundo dos adultos, desde o mantemento e limpeza, ata a imitación das tarefas e elementos que compoñen a vida no fogar.
 
Os ocos?
Fóra da porta, os ocos da casiña son unicamente tres. Todos eles están baseados nunha forma xeométrica, o que fai que cada un sexa diferente. Contamos cunha xanela triangular (a favorita de Juan), unha circular e unha rectangular. Pero non só, as xanelas son diferentes, se non que, en cada unha delas o sistema de apertura tamén cambia. Non todas elas proceden do proxecto orixinal senón que como calquera obra sufriron cambios debido a decisións na fase de execución, aínda que se mantivo a esencia no alto grao.
 
E ademais… o respecto ambiental. Algúns datos/recomendacións técnicas
Á hora de construír unha cabana nunha árbore, o primeiro paso é escoller a árbore e a futura relación da construción e a árbore. Son moitos os procedementos que se poden seguir, en función do deseño desexado e da constitución da árbore que se elixa.
Nesta ocasión o álamo elixido trátase dun exemplar de tronco robusto pero con ramas de pouca entidade, o que supón que, toda o peso da estrutura vai soportar o tronco. A construción facilítase se a especie elixida presenta unha composición con ramas baixas de crecemento horizontal, tipo castaño ou
 
Outra das premisas mencionada era a de non danar ao exemplar, a árbore soportaría todo o peso da estrutura, pero non se perforaría con ningún elemento. Isto supuxo o emprego dun sistema de empresillado, bastidores atados ao redor do tronco traballan a fricción, de modo que a estrutura queda atada a este. O sistema se postesa con varilla roscada permitindo abrir progresivamente en función do crecemento natural da árbore.
 
Como material, escolleuse a madeira de piñeiro, xa que é un material alcanzable, barato e que funciona ben para estrutura e para acabados, por esa razón, é o único material empregado en toda a construción (cuberta incluída). Todo iso, fai que a construción sexa un sistema monocromático e monomaterial. A estrutura está composta por listóns de sección 5×5 e 5×7 cm e a envolvente son pezas de tarima de 14 mm.
O acabado é un fondo e un aceite incoloro. A madeira está protexida da auga pola súa xeometría de cuberta e o seu sistema de lamas solapadas, e a súa protección do sol deriva da súa situación entre a sombra das árbores co cal non se lle aplicou un tratamento especial.
 
A escaleira de acceso únese á estrutura mediante un sistema de triangulación, evitando o contacto co chan alongando a vida útil da mesma, tamén é certo que a escaleira pode ser un bo punto de apoio que axude na estabilidade xeral da estrutura aínda que neste caso refugouse o apoio.

 

 


 
 
 
Orzamento

Coma se dunha receita de cociña tratásese, elaboramos a receita aproximada cos ingredientes(materiais) empregados en construír a casiña da árbore.
 
Madeira de piñeiro
Listóns: 10x4cm x 3m(longo)-3€(unidade) [para estrutura horizontal: 46m- 46€]
Listóns: 4x4cm x 2’5m(longo)-6€(unidade) [bastidores de fachada e cuberta: 83m- 199€]
Postes cilíndricos: diámetro 3cm x 2m(longo)-3€(unidade) [zancas de escaleira: 3.75m- 5’8€]
Tarima machihembrada 14cm: 7€/m2 [acabado de fachada: 39m2- 273€]
 
Ferraxería
Varilla roscada: diámetro 10mm x 1m(longo)-6€(unidade) [8 barras: 48€]
Bisagras portas e xanela: [20€]
Cravos e tornillería (30-50mm): 7€(unidade) [3 unidades: 21€]
 
Metacrilato
Placas de 3mm de espesor: [20€]
 
Aceite
Protector de madeira: bote 1kg: 8€(unidade) [2 mans(6 unidades): 48€]
 
Masilla flexibel
Selado da árbore: [6€]